À giá trị lớn nhất của AI PC là gì thì có thể tóm gọn trong những cái hữu hình nhìn thấy được chính là: hiệu quả năng lượng hơn (pin dài hơn đối với cùng tác vụ), bảo mật hơn và hữu dụng hơn. Dĩ nhiên, còn nhiều yếu tố khác nữa mà chúng ta không dễ thấy được nhưng nó âm thầm biến đổi trải nghiệm của chúng ta trong tương lai. Dù sao, 80% thế giới PC đang vận hành bằng những chiếc máy Windows và càng ngày, tỷ lệ những chiếc AI PC trong số đó càng tăng lên (cái này không dựa vào thị hiếu của người dùng nữa mà quan trọng hơn là các hãng giờ đây không còn làm laptop “truyền thống” nữa thì lấy đâu ra mua)
Chính bản thân mình cũng đã thắc mắc rất nhiều lần về câu chuyện AI PC và thậm chí, lúc đầu mình còn hoài nghi về vai trò của NPU nữa. Sau thời gian tìm hiểu, bao gồm cả việc hỏi chính các anh chuyên gia ở AMD, Intel, Qualcomm,… mình tổng hợp được một số thông tin. Xin chia sẻ với mọi người.
Cần phải khẳng định, không chỉ có chatbot mới được gọi là AI. Trên thực tế khoảng 3-4 năm trở lại đây, khi sự phát triển của ChatGPT bùng nổ, người ta bắt đầu nói rất nhiều về những khái niệm AI và dần dần vô tình người ta cứ nghĩ rằng AI chỉ là những ứng dụng chatbot tạo ra văn bản, trả lời nội dung một cách tự nhiên hay những ứng dụng sinh ra hình ảnh, video. Nhưng trên thực tế, đó là Generative AI hay AI tạo sinh và nó chỉ là một tập con rất nhỏ của thế giới AI. Thế nhưng AI là một khái niệm rất rộng và nó có rất nhiều ứng dụng mà thậm chí, ngay cả trên chiếc máy tính của chính bạn cũng đã có sẵn rất nhiều ứng dụng AI chứ không phải cho tới khi AI tạo sinh phát triển thì nó mới xuất hiện.
Khoảng 2 năm trở lại đây, các nhà sản xuất chip lớn như Intel, AMD, Qualcomm và các hãng sản xuất lớn như HP, Dell,… đều cho ra mắt những chiếc máy được gọi là AI PC. Phía Microsoft cũng đưa ra những tiêu chuẩn, quy định để sắp xếp những chiếc máy laptop, những chiếc máy tính nào được gọi là AI PC. Hiện tại, họ dựa vào khái niệm TOPS (nghìn tỷ phép tính trên giây) của NPU để sắp xếp. Họ định hình chiếc máy AI PC chính là máy tính thế hệ tiếp theo của máy tính truyền thống, những nền tảng để chúng ta xài trong tương lai gần.
Vậy AI PC là gì? AI PC có thể dùng để làm gì và giúp ích gì cho chúng ta? Trong bài viết này, mình sẽ lấy chiếc HP EliteBook X G1A làm thí dụ minh họa. Đây là một chiếc máy AI PC dành cho cho doanh nghiệp và từ phần cứng AI, phần mềm AI, các tính năng AI,…. có thể xem nó là một đại diện đầy đủ nhất các đặc tính của một chiếc AI PC.
Phần mềm AI
Đầu tiên về mặt phần mềm AI theo suy nghĩ thông thường là AI = Chatbot. Trên chiếc máy này cũng có một ứng dụng do HP phát triển gọi là AI Companion. Điểm mạnh nhất của ứng dụng này là chúng ta sẽ có thể đưa tài liệu vào để nó phân tích cục bộ (local), không tải tài liệu lên internet mà sử dụng chính phần cứng trên máy để phân tích. Điều này đảm bảo tuyệt đối bảo mật thông tin và quyền riêng tư, không bao giờ sợ rò rỉ thông tin báo cáo, tài chính, bán hàng của chỗ bạn làm.
Đã có rất nhiều vụ các chatbot lớn như ChatGPT, Grok,… đã làm lộ dữ liệu mà người dùng tải lên kêu AI phân tích. Chính một nhóm nhân viên Samsung cũng từng mắc phải, dẫn tới việc họ tự phát triển AI local cho nhân viên xài (tiền thân của những tính năng Galaxy AI sau này trên các mẫu smartphone của họ là đây). Ngoài ra AI Companion cũng có một tab riêng được tách biệt ra để người dùng tìm kiếm thông tin bằng AI trên mạng mà không cần mở trình duyệt.
Một tính năng khác nữa của AI Companion chính là điều khiển những cài đặt trong máy tính bằng lệnh tự nhiên của người dùng thay vì mò vào trong Setting để điều chỉnh. Ví dụ, nếu các bạn muốn điều chỉnh tốc độ làm tươi của màn hình là 60, 90 hay 120, trước đây chúng ta phải click chuột phải, vào Property, vào Display settings, rồi vào Advanced display settings. Việc này mất khá nhiều thời gian và không phải ai cũng quen. Với ứng dụng này, chúng ta chỉ cần gõ một lệnh “Tôi muốn điều chỉnh màn hình có độ làm tươi lên 120” thì nó sẽ tự động làm những điều đó cho chúng ta.
Quảng cáo
Trong một thí dụ khác, những ứng dụng trên Copilot Plus PC như tương tác AI trên màn hình, viết lại văn bản, gởi email văn bản cho ai đó, tóm tắt ở nhiều nơi khác,… cũng là những thứ đáng chú ý vận hành bởi AI. Hay trong một tính năng khác là Live Captions, hiển thị và dịch bất cứ ngôn ngữ khác khi đang họp thành tiếng tiếng Việt, phần nào xóa bỏ rào cản ngôn ngữ khi làm việc, đặc biệt là ở các tập đoàn lớn. Đây là tính năng vận hành bằng cách vận hành hiệu quả trên NPU.
Trên chiếc X G1A này, mình đã thử chạy một MCP vận hành bởi Llama 3.2B dưới local, nối nó với Blender. Lúc này vào Blender chỉ cần gõ vào kêu AI “xóa ảnh”, “tạo một khối lập phương màu đỏ” hay thậm chí là “Tạo một cảnh 3D hoàn chỉnh có bàn máy tính, chiếc đèn và chiếc cốc cà phê trên đó”. Mô hình nhanh chóng được máy tạo ra ra và chúng ta chỉ cần chỉnh sửa lại nếu muốn. Tiết kiệm khá nhiều thời gian. Tất cả cho thấy rõ phần mềm AI trong việc đơn giản hóa các bước lập đi lặp lại quy trình làm việc của người dùng.
Thậm chí ở bản cập nhật Windows 25H2 sắp tới, tính năng Recall sẽ được triển khai. Đây là tính năng tìm kiếm dựa theo ngữ cảnh. NPU sẽ giúp chúng ta tìm kiếm file hay các thông tin dựa vào ngữ cảnh và ngữ nghĩa của file, không cần đi tìm thủ công nữa. Người dùng có thể nói những câu như “Này, tôi đã làm gì vào tuần trước. Nói cho tôi biết thêm về nó. Bản PowerPoint đó là gì?” và hệ thống có thể tìm thấy ngay lập tức thông tin mà người dùng muốn. Đó chính là những đại diện của tính năng AI trên một chiếc laptop Copliot+ PC.
Phần cứng AI
Để HP AI Companion chạy, đọc được tài liệu, sinh ra được chữ trong phản hồi trả về cho các bạn hay thậm chí là hiểu được yêu cầu điều chỉnh máy bạn nhập vào,… thì chắc chắn nó phải dùng LLM. Mà để chạy LLM, thì phải có phần cứng. Bạn trả tiền cho ChatGPT Plus hay Gemini 500 ngàn mỗi tháng chính là số tiền để Google hay OpenAI chạy các máy chủ LLM suy luận, trả về kết quả cho mỗi yêu cầu truy vấn bằng prompt của các bạn. Bây giờ các bạn muốn đưa quá trình đó về máy tính cá nhân, thì các bạn cũng phải có phần cứng và nhà sản xuất phải làm sao để việc đó diễn ra dễ dàng. Do đó, yêu cầu tiếp theo của một chiếc AI PC là phần cứng AI.
Quảng cáo
Ở đây sẽ có 2 vấn đề, khái niệm “phần cứng AI” sẽ phụ thuộc vào việc bạn làm gì với AI. Nếu bạn cần huấn luyện model, chạy thuật toán ML, Deeplearning, train LORA hay vận hành các system AI, chạy workflow có sử dụng LLM,… thì đòi hỏi tốc độ tính toán song song cực lớn và phần cứng AI lúc này sẽ là các GPU của Nvidia hay AMD. Dĩ nhiên, để sở hữu và vận hành chúng sẽ phải tốn chi phí ban đầu để mua, lắp đặt. Quan trọng hơn, nó đòi hỏi lượng điện khủng khiếp khi vận hành. Bởi thế nên việc chạy nó trên một chiếc máy tính xách tay phân khúc productivity hay doanh nghiệp là điều không khả thi.
Nếu nhu cầu chỉ là “chạy conbot AI phân tích tài liệu đưa vào, xử lý các lệnh điều chỉnh máy,….” thì lúc này, nhu cầu chính xác bạn chạy LLM chỉ là để khai thác khả năng suy luận (reasoning) của nó để đọc thông tin nguồn chúng ta đưa vào. Một model LLM đã được huấn luyện và sau đó quantization (tạm nôm na là nén lại) sẽ hoàn toàn phù hợp để thực hiện yêu cầu này. Bấy giờ những chiếc AI PC sẽ là lựa chọn phù hợp. Phần cứng AI PC đủ để đáp ứng hoàn hảo các nhu cầu phân tích, tổng hợp số liệu cho từng task của mỗi cá nhân, đồng thời quan trọng hơn là nó đảm bảo pin của máy tính vẫn đủ lâu để xài cho những nhu cầu khác trên một chiếc máy tính.
Chi tiết hơn, trên một chiếc AI PC, nhà sản xuất sẽ thiết kế để phối hợp vận hành cả CPU, GPU, NPU và RAM để vận hành các tính năng AI trên máy. Tất nhiên, mức độ phong phú của thông tin bên ngoài tài liệu mà chúng ta đưa vào sẽ không bằng những dịch vụ online như ChatGPT hay Gemini, nhưng đổi lại, tính bảo mật của thông tin chúng ta sẽ an toàn hơn. Khi chạy một ứng dụng AI phân tích tài liệu local ở trên máy tính, yêu cầu đặt ra cho một chiếc AI PC là phản hồi phải nhanh nhất, không bị delay nhiều và không khai thác kiệt quá nhiều tài nguyên của máy dẫn đến mau hết pin. Tốc độ phản hồi sẽ phụ thuộc vào phần cứng của máy là bao nhiêu TOPS. Đó là điều mà chúng ta cần phải quan tâm trên một chiếc AI PC.
Nếu như đối với laptop truyền thống, sự phân chia rạch ròi CPU xử lý tác vụ, điều phối, còn GPU chạy các ứng dụng đồ họa, chơi game thì khi đánh giá một chiếc AI PC, chúng ta không cần quá quan trọng nhìn vào từng phần cứng độc lập đó nữa. Thay vào đó, chúng ta quan tâm hơn tới TOPS. TOPS càng cao, các tính năng AI được đảm bảo chạy nhanh và hiệu quả năng lượng khi truy vấn chatbot local, thí dụ như AI Companion.
Tuy nhiên, phần cứng AI PC với TOPS cao đó không chỉ đơn thuần là chạy chatbot AI mà ngoài ra, nó còn chạy những tính năng thông minh khác mà có thể chúng ta không nhìn thấy rõ ràng nhưng lại rất quan trọng để bảo mật và hoàn thiện trải nghiệm sử dụng máy.
Những tính năng AI âm thầm hoàn thiện trải nghiệm xài laptop
Lấy ví dụ như đối với tính năng thứ ba của AI Companion trên chiếc máy này, cụ thể là điều khiển một tính năng nào đó trên máy tính. Để làm được việc đó, chúng ta cần một mô hình ngôn ngữ (có thể là mô hình ngôn ngữ nhỏ) có khả năng sử dụng các công cụ như trình duyệt web, mở ứng dụng Setting hay khả năng click chuột trên máy tính, mà chúng ta gọi đó là AI Agent. Nhờ sự kết hợp giữa mô hình ngôn ngữ và các công cụ của AI Agent, nó có thể điều khiển máy tính giùm chúng ta, bật tắt những tính năng trong Setting hay tối ưu hoạt động của máy tính dựa vào yêu cầu hoặc môi trường sử dụng máy. Đây cũng là một cách triển khai AI trên máy tính.
Một ví dụ khác, khi người dùng đang sử dụng chiếc máy này và nhìn vào màn hình, nếu webcam nhận diện được một gương mặt khác chưa được xác thực trên máy, nó sẽ làm mờ màn hình đi. Đó cũng là một tính năng AI. Những tính năng AI đó chạy âm thầm, nó không hiện diện ra để chúng ta thường xuyên nhìn thấy, nhưng nó cần phải được chạy liên tục ở trên một chiếc AI PC. Nếu đối với những chiếc máy tính truyền thống, điều này sẽ tốn rất nhiều pin. Trong một chiếc AI PC, việc đó sẽ được giải quyết bằng cách sử dụng NPU. NPU sẽ xử lý những tác vụ AI âm thầm đó một cách hiệu quả, không tốn nhiều năng lượng. Chúng ta vừa có những tính năng an toàn, vừa có những tính năng tiện ích nhưng vẫn không đánh đổi lại thời lượng pin. Tổng thể, chúng ta sẽ có một chiếc máy tính vừa được bảo vệ an toàn, vừa đáp ứng được nhu cầu làm việc trong thời đại mới. Cuối cùng, chiếc máy phục vụ người dùng hiệu quả và lâu dài hơn.
Hay trong một thí dụ khác khi người dùng sử dụng webcam để họp trên chiếc máy G1A này, chúng ta sẽ được sử dụng tính năng Poly camera. Trong đó sẽ có các tính năng nhận diện gương mặt người, làm đẹp, tách nền, đánh sáng để làm rõ mặt, rồi chống ồn, cô lập và khử âm thanh quanh khu vực phát. Toàn bộ các nhu cầu này đều cần sử dụng trí thông minh nhân tạo, thí dụ như thuật toán deep learning nhận diện mặt người, làm sáng mặt, xóa phông,… Và chạy hiệu quả nó trong các cuộc họp lâu, phần cứng AI sẽ là lựa chọn phù hợp hơn về mặt hiệu quả năng lượng so với các máy truyền thống.
Ngoài ra, còn có những AI khác hoạt động trên máy tính này và thậm chí đã xuất hiện từ rất lâu trước khi có sự xuất hiện của ChatGPT. Ví dụ, trên chiếc máy này có HP Ironwolf Security. Tính năng này đã được HP phát triển từ khá lâu và họ sử dụng các thuật toán deep learning để tăng cường khả năng nhận diện và vô hiệu hóa malware. Hồi xưa, những ứng dụng diệt virus cần có con virus đó trong database thì mới nhận diện và block được. Nhưng với việc triển khai AI deep learning, ngay cả những con malware chưa tồn tại trong database trước đó thì nó vẫn có thể detect và vô hiệu hóa.
Trên những máy chạy AMD như chiếc G1A này, NPU trên đó còn vận hành cả tính năng gọi là Bufferzone AI-based anti-phishing. Ứng dụng sẽ ngay lập tức phản ứng trước các nguy cơ lừa đảo chứa trong một đường link hoặc một trang web mà người dùng chuẩn bị truy cập vào. Các tính năng này khi chạy local trên máy sẽ hiệu quả hơn trên mây do nó không có độ trễ gởi đi gởi về data, bảo vệ người dùng tức thời hơn và cũng hiệu quả hơn.
Đó chính là những đại diện AI hữu hình và vô hình cùng những câu chuyện xung quanh AI PC mà mình muốn chia sẻ cho các bạn. Hy vọng qua ví dụ của chiếc máy này, các bạn có thể hình dung rõ hơn khái niệm AI PC là gì, khác với máy tính truyền thống ra sao và nó sẽ đem lại lợi ích gì cho chúng ta. Danh mục của các ứng dụng vận hành bằng AI đang tăng với tốc độ không thể tưởng tượng được, tất cả đều nhằm mục đích chạy hiệu quả những thứ có gắn AI trong đó để con người xài máy tính hiệu quả hơn, tiết kiệm và an toàn hơn. À, cái vụ dùng AI tạo model 3D trong Blender khá hay, để mình share với các bạn trong bài khác cho bạn nào cần nhé. Chúc vui.
Nguồn: Tinhte.vn
