SteamOS chơi điện tử trên máy handheld mượt hơn nhiều so với Windows 11

Mặc dù người dùng có thể cài đặt Windows trên Steam Deck kể từ khi ra mắt vào năm 2022, Valve không cung cấp hỗ trợ chính thức “Windows on Deck” cho trường hợp sử dụng như thế này. Lenovo Legion Go S, mặt khác, là thiết bị cầm tay chơi game đầu tiên được thiết kế riêng để hoạt động với cả Windows 11 (phiên bản máy ra mắt vào tháng Giêng) và SteamOS (phiên bản máy ra mắt vào tháng 5, cùng với một phiên bản mới của SteamOS dành cho phần cứng AMD không thuộc Valve).

Để kiểm tra tác động về hiệu năng của việc lựa chọn hệ điều hành, giữa SteamOS 3 và Windows 11, Orland bắt đầu với phiên bản SteamOS của chiếc máy Lenovo Legion Go S và đã thử nghiệm 5 trò chơi đồ họa 3D cao cấp được phát hành trong vòng 5 năm qua bằng cách sử dụng các công cụ đánh giá tích hợp và hai mức thiết lập đồ họa/độ phân giải khác nhau.

Sau đó, Orland cài đặt Windows 11 trên thiết bị cầm tay, tải xuống driver GPU mới nhất từ trang web hỗ trợ của Lenovo và chạy lại các bài kiểm tra trên cùng các trò chơi được tải xuống thông qua Steam cho Windows.

Kết quả thử nghiệm

Đối với hầu hết các trò chơi đã thử nghiệm, tốc độ khung hình cải thiện trên SteamOS dao động từ nhỏ đến đáng kể.

Ở cài đặt đồ họa thấp, việc chuyển đổi hệ điều hành có thể tạo ra sự khác biệt giữa tốc độ khung hình có thể chơi được và không thể chơi được.

Nghiên cứu vấn đề này, Orland tìm thấy một phương pháp để thay thế driver đồ họa Legion Go chính thức của Lenovo bằng các driver GPU AMD tương thích mới hơn do Asus phát hành cho ROG Ally. Các driver mới hơn này cung cấp một sự tương đương gần hơn với các driver GPU đi kèm với SteamOS, nhưng sẽ không khớp với trải nghiệm “ngay khi mở hộp” của những người dùng Legion Go S Windows không muốn bỏ ra công sức tìm kiếm và cài đặt các driver “không chính thức” từ nguồn khác.

Như bạn có thể thấy trong các biểu đồ đi kèm, SteamOS đã cho thấy tốc độ khung hình được cải thiện đáng kể trong bốn trong số năm trò chơi đã thử nghiệm. Chỉ Borderlands 3 cho thấy hiệu suất tương đương trên cả hai hệ điều hành, với Windows đạt được tốc độ khung hình cao hơn một chút trong các bài kiểm tra của trò chơi đó.

Đổi driver GPU AMD viết cho Windows thì sao?

Việc thay đổi hệ điều hành có thể dẫn đến việc giảm tốc độ khung hình từ 8% đến 36% ở một số trò chơi.

Driver máy handheld của Asus đã giúp Homeworld 3 đạt được sự tương đương thực tế với SteamOS, ở cài đặt đồ họa thấp.

Đối với bốn trò chơi còn lại đã thử nghiệm, driver đồ họa Windows của Lenovo gốc đôi khi tệ hơn đáng kể so với các trình điều khiển đi kèm với SteamOS. Ví dụ: khi chơi Returnal ở cài đặt đồ họa “Cao” và độ phân giải 1920×1200, việc chuyển từ trình điều khiển Windows của Lenovo sang SteamOS đã tạo ra sự khác biệt giữa tốc độ khung hình trung bình khó chịu là 18 FPS và tốc độ khung hình khá tốt là 33 FPS.

Việc tải và cài đặt driver Asus được cập nhật đã cho thấy sự cải thiện đáng chú ý về hiệu suất trên Windows trong tất cả các trò chơi đã thử nghiệm và thậm chí còn đưa bài kiểm tra đánh giá đồ họa “Thấp” của Homeworld 3 đến mức tương đương thực tế với SteamOS. Trong mọi trường hợp khác, ngay cả những trình điều khiển được cập nhật này cũng kết quả tốc độ khung hình thấp hơn từ 8% đến 36% so với các bài kiểm tra đó trên SteamOS.

Kết quả này có thể hơi phản trực giác, vì các trò chơi chạy trên SteamOS phải trải qua lớp dịch Proton cho mọi hướng dẫn Windows gốc trong mã của trò chơi. Tuy nhiên, Valve đã không ngừng nỗ lực để làm cho Proton hiệu quả và tương thích chéo tốt nhất có thể. Đó còn chưa kể đến nỗ lực làm việc liên tục của họ về driver đồ họa Mesa của Linux dường như đang mang lại lợi ích cho hiệu suất đồ họa của SteamOS.

HĐH nhẹ hơn thì game mượt hơn

Chạy SteamOS cũng đồng nghĩa với việc loại bỏ nhiều yêu cầu tài nguyên hoạt động của hệ thống mà Windows sử dụng theo mặc định. Microsoft dường như nhận thức được vấn đề này đối với game thủ và gần đây đã công bố rằng “Trải nghiệm Xbox trên thiết bị cầm tay” sắp tới sẽ “giảm thiểu các hoạt động nền và hoãn lại các tác vụ không cần thiết” để cho phép “[và] tốc độ khung hình cao hơn”.

Bất chấp những cải thiện về hiệu suất trong nhiều trò chơi đã thử nghiệm, điều quan trọng là phải nhớ rằng có vô vàn những game PC không tương thích với SteamOS vì một lý do nào đó, và vẫn còn những trò chơi khác đòi hỏi các phương pháp khắc phục phức tạp để chạy trên nền tảng không phải Windows.

Và mặc dù Valve đã thực hiện một số cải tiến gần đây về khả năng tương thích của SteamOS với phần cứng không thuộc Steam Deck, hệ điều hành vẫn chưa tương thích với hầu hết phần cứng PC, bao gồm CPU Intel, GPU Nvidia và thậm chí cả một số chip AMD thế hệ mới hơn. Anh em sẽ mắc kẹt với phần cứng AMD Ryzen Z1 hoặc Z2, chứ máy bàn hay laptop thì chưa thể cài SteamOS một cách dễ dàng được.

Tuy nhiên, ưu điểm rõ rệt về hiệu suất chơi game cung cấp cho Valve một lý do thuyết phục nữa để quảng bá SteamOS so với các thiết bị cầm tay chơi game dựa trên Windows. Điều này đặc biệt đáng chú ý khi bạn xem xét rằng Lenovo Legion Go S chạy hệ điều hành SteamOS có giá bán lẻ thấp hơn 130 USD, so với phiên bản được hỗ trợ bởi Windows. Sự khác biệt về giá giữa các hệ điều hành là do 70 USD cho phiên bản Z1 Extreme mạnh mẽ hơn hẳn so với Legion Go S.

SteamOS cũng cung cấp giao diện người dùng và trải nghiệm chơi game liền mạch hơn nhiều so với Windows nguyên bản hoặc các lớp giao diện overlay của Windows OEM.

Phải thừa nhận, dù SteamOS ban đầu là một gánh nặng đối với nỗ lực thất bại của Valve về Steam Machines, nhưng phiên bản hiện tại của SteamOS đang tích lũy những lợi thế hơn Windows, tiêu chuẩn lâu đời cho chơi game trên PC. Giờ đây, điều quan trọng là Valve có một tựa game độc quyền (hoặc miễn phí) của SteamOS để khuyến khích sự chấp nhận rộng rãi hơn hay không.